Για τα παιδιά μας και όχι μόνο...

Διάβασα κάπου τα παρακάτω και τα βρήκα ενδιαφέροντα τόσο για τα παιδιά μας, όσο και για εμάς...

Θα προσπαθήσω να συστηματοποιήσω, με την μεγαλύτερη δυνατή συντομία, κάποια χαρακτηριστικά που πρέπει να έχουν οι γονείς, ή αντίστοιχα αυτά που πρέπει να αποφεύγουν, ώστε, κατά την προσωπική μου εκτίμηση, να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν αξιοπρεπώς στον ρόλο τους.

Οι γονείς, αλλά ταυτόχρονα όλοι οι παιδαγωγοί και όποιοι άλλοι έρχονται σε επαφή με μικρά παιδιά, πρέπει να μην έχουν: α) ενοχές, β) ανασφάλειες.
Τα δύο αυτά μειονεκτήματα είναι τα αδύνατα σημεία της άμυνάς μας απέναντι στις μηχανορραφίες των παιδιών, που τις χρησιμοποιούν για να μπορέσουν να μας χειραγωγήσουν, προς μεγάλη βλάβη του χαρακτήρα τους. Είναι όμως απολύτως δικαιολογημένα, διότι ενεργούν ασυνείδητα και φυσικά παρατηρούμε ότι ανάλογη συμπεριφορά επιδεικνύουν και οι μεγαλύτεροι. Εκμεταλλεύονται τις αδυναμίες του περιβάλλοντός τους για να βολευτούν.

Ας δούμε πως λειτουργούν οι ενοχές. Λειτουργούν στην βάση του φαινομένου της αναπλήρωσης και των υποκατάστατων. Ο μηχανισμός είναι απλός. Δεν έχω δώσει στα παιδιά μου αυτό που η συνείδησή μου, μού υπαγορεύει και αντί αυτού τους δίνω κάποιο υποκατάστατο. Π.χ. σοκολάτες.

Ας υποθέσουμε ότι ως παραδοσιακός άνδρας (ή ως "σύγχρονη" γυναίκα) έχω μια δυσκολία έκφρασης των συναισθημάτων μου. Το θεωρώ αδυναμία και θηλυπρέπεια να πω στα παιδιά μου ότι τα αγαπάω. Βρίσκω διάφορες δικαιολογίες, όπως ότι δείχνω την αγάπη με πράξεις, που είναι μεν σωστό, αλλά τα παιδιά έχουν ανάγκη και τα λόγια. Εγώ όμως δεν μπορώ να εκστομίσω το ρήμα σ' αγαπώ. Η συνείδησή μου δεν ενδιαφέρεται για τα κόμπλεξ του ανδρισμού μου, αλλά νοιάζεται για το καλό των παιδιών μου και με ελέγχει δημιουργώντας μια εσωτερική πίεση, μια παρότρυνση προς την κατεύθυνση αυτή, για την άμεση επίλυση της εκκρεμότητας. Από την άλλη πλευρά εγώ δεν υποχωρώ και παραμένω σε σύγκρουση με τον εαυτό μου. Αρχίζω τις δικαιολογίες, τα δεν χρειάζεται, το δείχνω με πράξεις, θα γίνουν κακομαθημένα, η ζωή είναι σκληρή και πρέπει να συνηθίσουν… Και κατόπιν για να απαλύνω τον δικό μου πόνο αρχίζω τα υποκατάστατα. Σοκολάτες, χατίρια, υποχωρήσεις, αδυναμία να τους πω όχι. Λεω συνέχεια ναι, κακομαθαίνουν, βρίσκουν το "κουμπί" μου, αρχίζω τις φωνές και το ξύλο γιατί έχω χάσει τον έλεγχο, αλλά τα προβλήματα διαιωνίζονται. Λεω σε όλους πόσο καλός πατέρας είμαι και αν κάποιος με αμφισβητήσει επιδεικνύω απροσδόκητη ευθιξία, γιατί ακριβώς η αμφισβήτηση αυτή άγγιξε μια ανοιχτή, αλλά καλά κρυμμένη πληγή πίσω από τα πολλά προσωπεία.

Πως λειτουργούν τώρα οι ανασφάλειες. Χρειάζομαι την επιβεβαίωση από το περιβάλλον μου, συνεπώς και από τα παιδιά. Αν τους αρνηθώ κάτι για παιδαγωγικούς λόγους, επειδή θεωρώ ότι αν τους το δώσω θα γίνουν κακομαθημένα, πως θα πω το όχι; Πως θα αντέξω την απόρριψή τους, το "είσαι κακός" και το "δεν σε αγαπάω"; Δεν θα το αντέξω και προκειμένου να εξαγοράσω την αποδοχή τους, θα υποχωρήσω εκεί που δεν πρέπει και που κατά βάθος γνωρίζω ότι είναι λάθος μου.

Είναι όμως σαν τα ναρκωτικά. Πρέπει να πάρω την δόση μου. Η δόση είναι η αποδοχή από τους άλλους. Θα προξενήσω κακό στο παιδί μου, για να πάρω το ναρκωτικό μου. Η ειρωνεία είναι ότι ενώ τα παιδιά μάς θεωρούν "καλούς" επειδή δεν τους αρνούμαστε τίποτα, μέσα στο υποσυνείδητό τους σχηματίζεται η εικόνα ότι είμαστε άνθρωποι αδύναμοι, χειραγωγίσιμοι και νικημένοι. Κανένας δεν σέβεται τους ηττημένους και τον σεβασμό που επιζητούμε τον χάνουμε απολύτως, χωρίς να αντιλαμβανόμαστε το πως.

Οι ενοχές και η ανασφάλειες μας εξαναγκάζουν να παραβαίνουμε τις βαθύτερες αρχές μας. Δεν μπορούμε να πούμε όχι στα παιδιά μας, (ή το λέμε με αδέξιο τρόπο, μέσα σε εκρήξεις οργής και κραυγών) με αποτέλεσμα να ικανοποιούμε όλες τους τις επιθυμίες, να τους δίνουμε πράγματα που δεν τα χρειάζονται, μόνο και μόνο γιατί αισθανόμαστε ενοχές, ή γιατί ζητιανεύουμε την αποδοχή τους. Κανείς δεν σέβεται τους ζητιάνους και σύντομα τα παιδιά μας θα αντιληφθούν ότι οι γονείς τους είναι αδύναμα πλάσματα, χωρίς βάσεις στην ζωή, που άγονται και φέρονται από τις αδυναμίες τους. Τότε με βεβαιότητα θα μας απορρίψουν θεωρώντας ότι δεν στεκόμαστε στο ύψος μας. Και θα έχουν δίκιο. Ο γονιός πρέπει να είναι υπόδειγμα σταθερότητας και δύναμης χαρακτήρα.

Ο ανασφαλής και ενοχικός γονιός μπορεί να φτάσει στο άλλο άκρο της υπερβολικής αυστηρότητας, μέσα σε μια ατμόσφαιρα ξύλου, τρομοκρατίας, απαγορεύσεων και υστερικών κραυγών που ακούγονται σε όλη την γειτονιά, επειδή αισθανόμενος ότι χάνει τον έλεγχο λαμβάνει αδέξια μέτρα υπεράσπισης της θέσης του. Η ακραία αυστηρότητα έχει την ίδια προέλευση όπως και η υποχωρητικότητα. Οι ανασφάλειες και οι ενοχές δημιουργούν τον φόβο απέναντι στα παιδιά μας. Επειδή τα φοβόμαστε υποχωρούμε μπροστά τους, ή περνούμε στην αντεπίθεση, ανάλογα με τον χαρακτήρα μας και τις ιδιοτροπίες της στιγμής. Όταν δεν τα φοβόμαστε μπορούμε να χειριστούμε καταστάσεις και προβλήματα, με αγάπη και διάκριση.

Η αγάπη και η λογική δεν συμβαδίζουν με τον φόβο. Αν θέλουμε να αγαπήσουμε τα παιδιά μας πρέπει να ξεμπερδεύουμε με τις ενοχές και τις ανασφάλειές μας. Τα έχουμε ήδη συζητήσει εκτενώς αυτά και δεν θα επεκταθώ περισσότερο. Αν ακολουθούμε την φωνή της συνείδησής μας και αν πάψουμε να εξαρτόμαστε από την γνώμη των άλλων και τον καθωσπρεπισμό μας, τότε θα γίνουμε ελεύθεροι άνθρωποι και σωστοί παιδαγωγοί.

Καλό είναι να έχουμε υπ' όψη μας ότι παράλληλα με την αληθινή συνείδησή μας, λειτουργεί και η ψευτοφωνή της συνείδησής μας. Αυτή είναι απότοκος των ηθών, των εθίμων, της συμβατικότητας, της ανατροφής μας, της παθητικότητάς και της δουλικότητάς μας. Αυτόν τον σφετεριστή πρέπει να τον αναγνωρίσουμε και να τον εκθρονίσουμε. Χρησιμοποιώ την έκφραση "εκθρονίζω" σκεπτόμενος ότι υπάρχουν άνθρωποι που έχουν συμφέρον από την ψευτοσυνείδησή μας και τις ψευτοενοχές μας, γιατί αυτή μας καθιστά δούλους τους και τούς δίνουμε εξουσία, χρήμα και ότι άλλο τρέφει το εγώ τους. Προκειμένου να την δημιουργήσουν μέσα μας κάνουν χρήση της πλύσης εγκεφάλου, του φόβου και της συμβολικής εικόνας. Σκεφτείτε, οι περισσότεροι πολιτικοί δεν φροντίζουν να κυκλοφορούν με πολυτελέστατα αυτοκίνητα, περιστοιχισμένοι από την αυλή τους (δημοσιογράφους και μπράβους) μέσα σε παλάτια, και οι περισσότεροι ιεράρχες δεν ντύνονται σαν βυζαντινοί αυτοκράτορες στον θρόνο τους, φορώντας μάλιστα και στέμμα;

Οι εικόνες αυτές είναι γελοίες (το ίδιο και η αντίστοιχη νοοτροπία), αλλά αποτυπώνονται αποτελεσματικά στο υποσυνείδητό μας και οτιδήποτε λένε αυτοί οι άνθρωποι "ενθρονίζεται" μέσα μας, γιατί συνδέεται με τις εικόνες των παλατιών, της χλιδής, και της αυτοκρατορικής αμφίεσης. Ενώ όλα αυτά λειτουργούν στο υποσυνείδητό μας, εμείς κοιμόμαστε τον ύπνο του δικαίου ονειρευόμενοι ότι είμαστε ελεύθεροι, γιατί ακόμα και αυτό κάποιοι μας το είπαν και εμείς αφελώς τους πιστέψαμε.

Πηγή: http://www.innerwork.gr/paidia/prosonta.htm